بررسی اثر تغییر اقلیم بر بخش کشاورزی با تأکید بر نقش به کارگیری راهبردهای تطبیق در این بخش

بخش کشاورزی یکی از اصلی ترین بخش های متأثر از تغییر اقلیم است. اگرچه به تازگی در کشور مطالعاتی دربارة شناخت ماهیت و میزان آثاری که این پدیده بر متغیرهای فیزیکی منابع آب و بخش کشاورزی دارد انجام شده است، با این حال زوایای اقتصادی این پدیده و راهکارهای بالقوۀ مقابله با آن کمتر مورد بررسی تجربی قرار گرفته است. نوآوری پژوهش حاضر الگوسازی رفتار اقتصادی واقعی ذی نفعان بخش کشاورزی و تلفیق آن با راه گزین های تغییر اقلیم و سناریوهای اقتصادی- اجتماعی حوضة آبریز زاینده رود است. دستیابی به اهداف پژوهش از طریق ایجاد ارتباط و اجرای مدل های مولد هواشناسی، شبکه های عصبی هیدرولوژیک، توابع واکنش عملکرد محصول- آب و الگوی برنامه ریزی ریاضی مثبت تعقیب شده است. نتایج نشان داد که تا نیمه های قرن حاضر تغییر اقلیم به کاهش بارش ها و افزایش مقدار پارامترهای دمایی حوضه منجر می شود که نتیجة مستقیم این تغییرات کاهش منابع آب سطحی حوضه به ترتیب در حدود 4/3 و 1/8 درصد تا افق 1420 و 1450 خواهد بود. نتایج الگوی اقتصادی نشان داد که در بدترین حالت (به کار نگرفتن راهکارهای تطبیق) پیامد این تغییرات برای بخش کشاورزی حوضه کاهش حدود 18 و 32 درصد در سود ناخالص به ترتیب تا 30 و 60 سال آینده خواهد بود. در عین حال، با کاربست دو راهکار تطبیقی (بدون هزینه) تغییر الگوی کشت و انتخاب استراتژی مناسب کم آبیاری در کشت هر محصول امکان مناسبی در این بخش برای مقابله با این شرایط و کاهش آثار آن تا 7/2 و 10 درصد سود ناخالص وجود دارد. بر این اساس، تدوین سند راهبردی آبیاری و الگوی کشت منطقه ای سازگار با روندهای اقتصادی- اجتماعی و اقلیمی بر پایة واحد حوضه های آبریز کشور پیشنهاد شده است.